‘RIEN IS DE REÏNCARNATIE VAN MAX REGER’

Er zijn bezoekers uit onder andere Nijmegen, Oud-Beijerland, Haarlem en Ermelo. Vooraf zijn leuke ontmoetingen bij de koffie. Stamgasten, doorgaans afkomstig uit de regio Amersfoort, zijn er genoeg: bekende gezichten die bij bijna elke orgelconcert in de Joriskerk opduiken. Rien Donkersloot opent vanavond (woensdag 7 juli 2021) de Joriskerkse orgelzomer in het bijzijn van een kleine vijftig bezoekers.

Die bezoekers krijgen vanavond veel waar voor hun geld. Het concert begin weliswaar vijf minuten te laat vanwege problemen met de microfoon. Maar Rien Donkersloot beknibbelt desondanks niet op zijn improvisaties.

Vanmiddag was er een trouwdienst in de kerk en de sjieke pluchen trouwstoelen staan nog in de kerk. Een echtpaar van rond de 70 uit Nijmegen, ‘we zijn fans van Rien en bezoeken veel van zijn concerten’ – gaat op die mooie groene stoelen zitten. De vrouw doet haar slippers uit en zet haar blote voeten op de zerken. Zodra de eerste orgeltonen klinken, heft ze stralend haar hoofd. Ze blijft tot de laatste noot van het concert genieten.

Het concert begint op het koororgel. Na oude muziek van Tielman Susato speelt Donkersloot van twintigste-eeuwer Hugo Distler de variaties over ‘Wo Gott zu Haus nit gibt sein Gunst’. Kenners herkennen hier de eerste woorden van Psalm 127. Reden voor de concertgever om de bespeling van het koororgel te besluiten met een improvisatie in barokke stijl over de Geneefse melodie van diezelfde Psalm.

Terwijl Donkersloot naar de andere kant van de kerk loopt, draait het echtpaar uit Nijmegen de trouwstoelen een beetje bij in de richting van het Naber-orgel. De Jorisorganist laat daar onder andere horen hoe onvervalst Frans het Naberorgel kan klinken in het Cantabile van César Franck. Ook werken van Andriessen, Flor Peeters (Ave maris stella) en Hindemith komen voorbij voordat Donkersloot ook op dit orgel gaat improviseren. Donkersloot begint zijn improvisatie met donkere geluiden, zoals de grote ‘Wachet auf’ van Max Reger begint. Het duurt een paar minuten voordat het thema voor het eerst voluit klinkt: de melodie van Psalm 138. De hele improvisatie ontwikkelt zich inderdaad tot een uitgebreide koraalfantasie tin een adembenemend echte Regerstijl, met de kenmerkende afwisseling van grote klankerupties en zeer verstilde momenten.

Registranten Gertine Hoefnagel en Lydia Boer hebben het extra druk tijdens de twintig minuten durende improvistie. Ze hebben bij deze impro geen aantekeningen op papier. ‘Rien riep van alles en dan moesten wij snel reageren’, vertelt Lydia Boer na afloop. ‘Dat was soms best lastig, omdat we Rien niet altijd konden verstaan omdat het orgel al heel hard stond. Bij zachte passages moest Rien ook zacht instructies geven, anders zou je zijn stem in de kerk horen.’

De concertbezoekers zijn na afloop enthousiast over het concert. ‘Rien is de reïncarnatie van Max Reger’, appt een bezoeker mij meteen nadat het concert om 21:42 is afgelopen. Hij is dus niet voor niets uit Haarlem gekomen om dit moois te horen.

De orgelzomer in de Sint-Joriskerk in Amersfoort loopt door tot en met woensdag 15 september. Volgende week woensdag, 14 juli 2021, geeft Willeke Smits (Hooglandse Kerk, Leiden) het volgende concert. Op het programma staan werken van Sweelinck, Pachelbel, Distler, Steigleder, Böhm en Johann Sebastian Bach.

www.orgelconcertenjoriskerk.nl